Wat is er nog te zien op deze dijk uit 1200
en soms ook: wat was er ooit te zien ?
Doel
Het oorspronkelijke doel van deze website was om het wel-en-wee van de monumentale Rijnlandse Afstandpalen te schouwen en vast te leggen. Maar al zoekende kwamen er steeds meer andere zaken voorbij, die ook de moeite van het vermelden waard zijn. Het is daardoor uitgegroeid tot een algemeen document over de Spaarndammerdijk.
In diverse boeken komt de historie en het grote waterstaatkundige belang van de Spaarndammerdijk en de sluizen van Spaarndam en Halfweg uitgebreid aan de orde, zodat we er hier verder niet op in gaan.
Korte historie.
Aan de zeewering aan de zuidzijde van het voormalige IJ werd omstrekks 1220 begonnen. Na de Sint Elisabethsvloed van 1421 werd de dijk op verschillende plaatsen verkort door bochtenmet een stuk rechte dijk af te snijden. De dijk werdt toen ook verhoogd.
De dijk loopt vanaf de zandgronden bij Santpoort-Noord tot aan de Amstel in Amsterdam. Het eerste deel vanaf Santpoort to Spaarndam heet Slaperdijk. Het deel van Spaarndam tot in Amsterdam heet Spaarndammerdijk.
Rond 1870 werd het IJ ingepolderd en verloor de Spaarndammerdijk zijn functie als zeedijk.
Het dijkdeel van Santpoort-Noord tot aan het nieuwe Boezemgemaal van Rijnland in het verbindingskanaal nabij Zijkanaal-F is nog aanwezig en heeft nog steeds een waterstaatkundige functie als secundaire zeewering, ofwel 'Slaper’. In Halfweg-Noord zijn helaas wel delen van de originele dijk verdwenen.
Van het deel tussen Halfweg en het Damrak in Amsterdam is, op 4 stukken na, niets meer over.
Afstandpalen
Ten behoeven van het beheer en onderhoud werden er omstreeks 1860 de aanwezige houten afstandpalen langs de dijk vervangen door genummerde hardstenen afstandpalen geplaatst, om de 500m, totaal 40 stuks, te beginnen bij Santpoort-Noord tot in de Spaarndammerbuurt van Amsterdam.
Alle Afstandpalen vanaf Santpoort (Haarlem) tot in Halfweg (Haarlemmermeer) worden per stuk beschreven.
De restanten van de dijk in Amsterdam worden globaal beschreven.
Andere monumenten en bezienswaardigheden
Op- en naast de Spaarndammerdijk bevinden zich verschillende andere monumenten.
Verdwenen zijn de Verdediginsposten van Krayenhoff, een stelling uit de tijd van vóór de stelling van Amsterdam, maar er is nog wel iets te zien.
Ook van zaken uit de Tweede Wereldoorlog is nog iets aanwezig.
Voor toeristen staan er diverse ANWB-monumentenbordjes met informatie.
Rechten:
Overnemen van teksten is toegestaan, mits met de bronvermelding “Dorpsvereniging Haarlemmerliede en Spaarnwoude”.
Overname van foto’s is nadrukkelijk niet toegestaan, daar de rechten en het eigendom van de foto’s vaak niet duidelijk zijn.
Voor de luchtfoto’s is gebruik gemaakt van GoogleEarth en AppleKaarten.
Excuus:
De benaming / nummering van de foto’s is hier en daar een rommeltje. Dat komt omdat ze uit verschillende bronnen komen. Daar dus niet opletten, rustig door bladeren en genieten.
-------
Deze website is gemaakt door
Dorpsvereniging Haarlemmerliede en Spaarnwoude,
in samenwerking met Historische Werkgroep Spaarndam
en Historisch Halfweg.